2014_12_20 ΣΟΥΡΒΑ

2014_12_20        ΣΟΥΡΒΑ

Στις γιορτές την δεκαετία του ´ 50 βρέθηκα στην Ηράκλεια Σερρών στους θείους μου μαθητής του δημοτικού και θυμάμαι ότι νύχτα πηγαίναμε παραμονή Πρωτοχρονιάς και χτυπούσαμε τις πόρτες των γειτόνων για να
κάνουμε ´´ Σούρβα ´´ .
Λέγαμε όχι τραγουδιστά αλλά ρυθμικά τους παρακάτω στοίχους που τους θυμάμαι ακόμη μετά τόσα χρόνια αν και μόνο μια χρονιά τους είχα πει .
´´ Σούρβα , σούρβα .
γερό κορμί ,γερό σταυρί ,όλο γειά και δύναμη ,Και του χρόν´ γεροί ... ´´Οι γειτόνοι μας άνοιγαν και μας έδιναν καρύδια , γλυκά και τσουρέκια .
Δεν ξέρω αν ακόμη το έθιμο υπάρχει και αν γίνεται από τα πιτσιρίκια στην Ηράκλεια ...
Ψάχνοντας τώρα στο διαδίκτυο βρήκα τα παρακάτω ενδιαφέροντα ....
σούρβα ουδέτερο μόνο στον πληθυντικό
τα κάλαντα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς ή των Φώτων (από το ευετηριακό έθιμο να δίνονται καρποί σουρβιάς(σούρβα) ως κέρασμα στους καλαντιστές)
Σούρβα σούρβα, γιρό κουρμί

 / γιρό κουρμί, γιρό σταυρί / 

σαν ασήμι, σαν κρανιά /

 κι του χρόν’ ούλ’ γιροί, / 

ούλ’ γιροί καλόκαρδοι. // 

Σούρβα σούρβα για χαρά /

 για σταφίδις, για παρά / 

για καρύδις, για μπαντέμια / 

για ένα ξυλουκέρατου.(Κάλαντα Πρωτοχρονιάς)

Ήτανε παραμονή των Φωτών –ξεύρεις πώς είναι η καρδιά μου σε τέτοιαις επίσημαις ημέραις. Ενθυμήθηκα τον μακαρίτη τον πατέρα σου, κ’ ενθυμήθηκα πως μια τέτοια παραμονή, σαν είδες του κόσμου τα παιδιά που κρατούσαν ταις σουρβιαίς και σούρβιζαν τους ανθρώπους μέσ’ στον δρόμο, πήρες και συ μια σκούπα και άρχισες να χτυπάς τον πατέρα σου πά’ στην ράχη και να τον σουρβίζης: 

“Σούρβα, σούρβα! 

γερό κορμί, γερό σταυρί, 

όλο γεια και δύναμι, και του χρόν’ γεροί!”

 Έτσι μικρό που ήσουνε, ήξευρες τα λόγια. 

(Γεώργιος Βιζυηνός, 

Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου)
σούρβα < πληθυντικός του σούρβο < μεσαιωνική ελληνική σοῦρβον < λατινική sorbum < sorbus

Η γιαγιά μου που γεννήθηκε στο Μελένικο μας έμαθε τα κάλαντα Σούρβα 

και είχα πάντα την εντύπωση ότι η λέξη ήταν Σλαβική όπως τόσες άλλες .Όταν τόψαξα έμεινα έκπληκτος .Στην αρχή στο παλιό λεξικό του Δημητράκου που ακόμη είναι χρησιμότατο ,

 δεν το έβγαλε εκτός το Ίντερνετ και μετα άνοιξε ο δρόμος για τα υπόλοιπα .

Τυχαία έπεσα στο YouTube στην Δόμνα Σαμίου που είχε καταγράψει το έθιμο Σούρβα και το μεταφέρω εδώ .

https://www.youtube.com/watch?v=CAtgsVj1WQY&sns=em