2013_05_08 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΜ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΚΑΛΟΜΑΡΙΑ

2013_05_08 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΜ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΚΑΛΟΜΑΡΙΑ

Το κείμενο μου άρεσε και το ανέβασα ...

Αναμνήσεις από το τραμ ή σκαλομαρία

Δημοσιεύτηκε: Σάββατο, 24 Νοεμβρίου 2012 | ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ

 

Περίοδος κυριαρχίας του τραμ. Μπροστά στον κινηματογράφο «Ηλύσια». Διαγώνιος

ΤΟΥ dr ANAΣΤΑΣΙΟΥ ΦΩΣΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

Άγνωστη λέξη για τους νεότερους, γνώριμη για τους παλιούς, μα ξεχασμένη από την εποχή που ξηλώθηκαν οι γραμμές κι έπαψαν ν’ ακούγονται οι στριγκλιές των τροχών πάνω στις ράγες. 

Το τραμ χρόνια εξυπηρέτησε το κοινό στις δυο βασικές γραμμές της Εγνατίας και της Τσιμισκή. Ακόμα και στη γερμανική Κατοχή, κατά την οποία μαζί με τα λιγοστά λεωφορεία με το γκαζοζέν έφεραν όλο το βάρος της αστικής συγκοινωνίας. Συνήθως γεμάτα τα πράσινα βαγόνια του τραμ, με τους όρθιους να κρέμονται από τους ιμάντες και τον εισπράκτορα να συνθλίβεται σε ώρες αιχμής από τους επιβάτες κόβοντας εισιτήρια, αγχωμένος μην του ξεφύγει κανείς.

Οι λαθρεπιβάτες, συνηθισμένο φαινόμενο μεταξύ των επιβατών, χωρίς να λείπουν οι εφαψίες και πορτοφολάδες και τα συνακόλουθά τους, διαμαρτυρίες, καβγάδες και ξυλοδαρμοί.

Εκείνοι όμως που έκαναν θραύση ήταν οι πρωταγωνιστές στη σκαλομαρία, συνήθως παιδιά και νέοι, φοιτητές και εργατόκοσμος.

Κρέμονταν σαν τσαμπιά από τα χερούλια, στοιβαγμένοι στη σκάλα καμιά δεκαπενταριά. Αλλοι γιατί δεν χωρούσαν στο βαγόνι, άλλοι γιατί βιάζονταν, κι οι περισσότεροι για ν’ αποφύγουν το εισιτήριο.

Η προτίμηση των μικρών ήταν ο σύνδεσμος στο πίσω μέρος του βαγονιού, που χωρούσε δυο τρία παιδιά. Οι ελεγκτές με τα δυο κίτρινα σιρίτια πού να τα βγάλουν πέρα; Κάνανε κι αυτοί τα στραβά μάτια.

Εκείνος όμως που ήταν άτεγκτος και μανιώδης κυνηγός των λαθρεπιβατών ήταν ο μεγάλος ελεγκτής με τα τρία κίτρινα σιρίτια στο πηλήκιο. Ενας κοντός, χοντρός, αγέλαστος τύπος που έβλεπε τη σκαλομαρία σαν κόκκινο πανί και γινόταν μαινόμενος ταύρος. Σταματούσε το τραμ, ειδοποιούσε την Αστυνομία προκαλώντας πρόβλημα στη συγκοινωνία, με αποτέλεσμα ν’ απομακρυνθούν οι σκαλομαρτζήδες που στη συνέχεια -αυτοί το βιολί τους- ξανασκαρφάλωναν στη σκάλα. Από τους επιβάτες εκτός από τους «νομιμόφρονες», ορισμένοι κάθονταν προσποιούμενοι τους αμέριμνους, ατενίζοντας το άπειρο, αδιαφορώντας στις συνεχείς υπομνήσεις του εισπράκτορα για «τα εισιτήριά σας».

Άλλοι διάβαζαν καμιά παλιά εφημερίδα περιτυλίγματος δήθεν εμβριθώς κι άλλοι προσποιούνταν τους κοιμισμένους. Ενώ ορισμένοι στέκονταν κοντά στην έξοδο, έτοιμοι να κατεβούν με την εμφάνιση του ελεγκτή.

Ασφαλέστεροι και ανέξοδοι όλων οι λαθρεπιβάτες. Απ’ αυτούς διακρίνουμε τους επαγγελματίες, οι οποίοι διακινούνταν συστηματικά χωρίς εισιτήριο, προσποιούμενοι άλλοτε τους κουφούς, άλλοτε τους τυφλούς ή τους κωφάλαλους ή θύματα κλοπής των πορτοφολιών.

Υπάρχουν κι οι κουτοπόνηροι που σ’ όλη τη διαδρομή κρατούν στο χέρι το αντίτιμο του εισιτηρίου, έτοιμοι να το δώσουν στον εισπράκτορα σε πρώτη ζήτηση.

Και για μεν τους έχοντες, που δεν είναι λίγοι αυτοί, είναι απαράδεκτη νοοτροπία, χρονίζουσα, ανατολικής συμπεριφοράς, για την οποία μάλιστα επαίρονται, θεωρώντας την τίτλο τιμής και καπατσοσύνης ότι κέρδισαν το πενηντάλεπτο ξεγελώντας τον εισπράκτορα. Σε μια από τις σκαλομαρίες βρέθηκα κι εγώ όλως τυχαίως μαζί με τον συμπατριώτη μου από το Κιλκίς ιατρό Αθανασιάδη.

Ξαφνικά κοντά στην ηλεκτρική εταιρία σταμάτησε το τραμ, ύστερα από σήμα Γερμανού της στρατιωτικής Αστυνομίας (φελτ ζανταρμερί), με το γνωστό πέταλο στο στήθος. Άρχισε τον έλεγχο των ταυτοτήτων Auswiess (ταυτότητα). Αφού του 'δειξα την ταυτότητά μου προχώρησε στο γιατρό. Δυστυχώς αυτός δεν είχε μαζί του ταυτότητα, με παρέμβασή μου και τα λίγα γερμανικά μου και με την ιδιότητα του φοιτητή, για τον οποίο έτρεφαν ένα είδος σεβασμού, γλίτωσε ο γιατρός κι έδωσε στη συνέχεια σήμα αναχώρησης στον οδηγό του τραμ, συνεχίζοντας εμείς πάντα πιστοί στη σκαλομαρία.

Η μεγάλη έκπληξη ήρθε όταν στον κεντρικό δρόμο του Κιλκίς, φεύγοντας κακήν κακώς οι τελευταίοι Γερμανοί, πεζοί, άλλοι με γαϊδουράκια σε άθλια κατάσταση, αναγνώρισα τον Γερμαναρά της στρατιωτικής Αστυνομίας που μας σταμάτησε στην ηλεκτρική εταιρία. Είχε την επίβλεψη στην άτακτη οπισθοχώρηση των Γερμανών.

Τίποτε δε θύμιζε την άλλοτε πανίσχυρη Βέρμαχτ, όταν έμπαινε θριαμβευτικά στην Ελλάδα. Τώρα, ύστερα από τέσσερα χρόνια Κατοχής, επέστρεφε από τον ίδιο δρόμο, διαλυμένη, βαριά τραυματισμένη, με υπολείμματα μονάδων από την χερσαία Ελλάδα και τα νησιά.

Με μουσική υπόκρουση τις ανατινάξεις των γεφυρών, η τελευταία από τις οποίες ήταν η Γέφυρα του Γαλλικού ποταμού, που οι καπνοί από την ανατίναξη φαίνονταν από το νοσοκομείο Κιλκίς.

Κι όλα αυτά τα αξιολύπητα υπολείμματα της άλλοτε κραταιής γερμανικής μηχανικής όδευαν προς τη Σερβία. Τη Σερβία του Τίτο, όπου οι παρτιζάνοι τους περίμεναν για να τους εκδικηθούν για τα αθώα θύματα των ανηλεών βομβαρδισμών του Βελιγραδίου, όταν οι στρατιές του Χίτλερ κατέβαιναν στα Βαλκάνια.